Sufilik yolundaki kişilerin araştırmaları teorik değil, pratik ve kişiseldir, ve varılan farkındalık hallerini söze dökmek zordur. Öğrencilerin farkındalıkları arasında ilk yaşananı aşkın boyutun idrakıdır. Akıl tarafından kavranamayan evrensel unsurlara göz atarak, maddesel hadiselerin ötesinde bir şeyin tadına varırlar. Yeni bir gerçekliğin tasavvuru, hayatlarına ve düşüncelerine tesir etmeye başlar.

Öğrenciler kalp ve diğer letâif’leri (ruhani merkezleri) uyandırdıkça kendilerini anlamaları daha da derinleşir. Rasyonel zihin genişler, ve arayış yolundakiler varoluşsal unsurların hepsini doğru düzgün bir bakış açısıyla görebilme olasılığı için gerekli aydınlanmayı yaşarlar.

Özenle ve sebat ederek uygulamalara devam eden öğrenciler aşağıda belirtilen ifadelere ilişkin kişisel deneyimler yaşayabilirler.

1. Maddeselliğin olgusal dünyası ve bireysel bilinç, yalnızca kısmi bir gerçekliktir.
2. İnsan tecrübi kendiliğinin yanısıra başka bir özbenliğe sahiptir: sonsuz kendilik.
3. Bir kişi, akıla ve zekaya göre daha üstün olan özenle beslenmiş içsel dünyası yoluyla İlahi Olan’la doğrudan bir deneyim yaşayabilir.
4. Bir kişi yetkili bir rehberin de yardımıyla, inançla bir disiplin peşinde giderse, kısıtlı kendiliğini hakiki kendiliğiyle idrak edip tanıyabilir.

Bir noktadan sonra farkındalıklar kişinin varoluş biçiminden ayrılamaz hale gelirler. Öğrenciler, insanların içgüdülerin kölesi olmadıklarını, daha üstün değerleri ifade edebilme arzusuna ve hareketlerini kontrol edebilme iradesine sahip olduklarını daha berrak bir farkındalıkla kavrarlar. Öğrenciler İlahi Varlık’ı herşeyde görmeye başladıkları zaman, insan yaşamının – hem kendi kişisel yaşamlarının hem de insanlığın kolektif kaderinin – anlamını daha iyi anlamaya başlarlar. Ben-merkezci ve dar bakış açıları yerlerini daha geniş bir bakış açısına bırakırlar, ve bu geniş perspektif öğrencileri her düşünceyi, sözü, ve eylemi bir ibadet ve hizmet etme biçimine dönüştürmeleri konusunda yüreklendirir. Öğrenciler, işin içinde kişisel fayda ya da dışsal baskının olmadığı durumlarda bile sürekli hep iyi olanın arzulandığı bilinç haline yaklaşırlar.

Herşey Allah’ın iradesiyle yönlendirildiğine göre, arayış yolundakiler Allah’a güvenle bağlı olmayı, sabırlı ve kabul etme halinde olmayı öğrenirler. Yaptıkları uygulamalar yoluyla ayrıca ölümden sonra yaşam olduğuna dair de onay alabilirler. Bu dünyanın bir sonrakine hazırlık olduğunu farkettikleri zaman, daha takva ehli ve faziletli bir yaşam biçimi edinme isteği duyarlar.

Sufizm içten dışa bir yolculuktur. Arayış yoluna çıkan, özbenliğinin farkına vararak Allah’ın farkına varır. Allah’ın farkına vararak benliğinden arınır. Adım adım eski varlığı dönüşüme uğrayıp Allah’ın lütfu ile fena ve bekaya erişir: bu, birlik deneyimi, İlahi Olan’da yok olma deneyimi, ve Yüce Yaradan’da ve O’nunla yaşama deneyimidir.

Birlik deneyimi Sufilik yolculuğunun son tasavvuru değildir. Bu seviyeye ulaşanlar, diğer insanlara yardımcı olabilmek için bu seviyeden geri dönerler. Onlar, hem Allah ile hem de bu dünyadadırlar, ve Yaratıcı’ya duydukları yakınlığı yaradılışa hizmete çevirirler. Onlar, Allah’ın günlük hayatta sunduğu görevleri ve sorumlulukları yerine getirmeye hazır bir şekilde her daim doğru frekanstadırlar. Dünya, Allah tarafından yürütülen bir işyeri, en yüksek idrak seviyesindeki Sufi de onun çalışanı gibi olup, herzaman Allah’ın merhametine ve nimetlerine güvenerek görevini en iyi şekilde gerçekleştirmeye çalışır.